penna

i Tibör ad San Savëin

“le cripte, i sotterranei di San Savino”
di Valente Faustini 1903


Statua del Santo

Prefazazione.
"L'è una fola veccia abotta, ma in sti dé la torna a galla che la Cesa i l'han ridotta tant cme prima, o poc ag calla. Me chemò vl'ho tratta in rima; ma ien foll, a v'al digh prima”.

Questa poesia fù composta dal Faustini nel 1903, dopo la non molto ben riuscita ristrutturazione della basilica di San Savino. Si basa su un'antica leggenda, (del IX-X secolo epoca della posa della prima pietra della chiesa), secondo la quale il Santo chiese al diavolo di costruirne la cripta e i sotterranei. Satana chiese in cambio di quel lavoro, la prima anima che sarebbe entrata nelle catacombe. Naturalmente il Santo, raggirò l'infernale costruttore, facendo sì che la prima anima ad oltrepassare la porta fosse quella di un cane.

Vàh, l' g'ha ditt: me ho fatt la Ceza, ma, povreina! Ag manca 'l còr!
Te, ct'è bràv da tö st'impresa, t'è da fàgh i so Tibör.
Fatt innans! Cos gh'et pagüra! Vàh: 'n g'ho adoss anzüna cruz!
Fam conteint, e la fattüra tla pagrò da generus

Ransignà là in d'un canton gh'era 'l Diavul c'al tramlàva;
i'occ lüseint cme dü tisson: coi deint bianc 'l tartolàva.
Cruz n'agh n'ho! Don'fatt dal cör! A ogni fatt la pàga sua!
Finì ct'abbi ad fà i Tibör la prim'anma a l'è la tua !

Qul là, cùcc in dal canton con dil moch l'ha sghignazzà;
al mossàva i dü dinton al s'è sturzì, al s'è sgüttà,
con la testa sutt i brass, con dil fòj, con di bindej,
cme il figür ad qill bastiass ch'en sculpì in di capitej.

Po l'ha ditt con vòs da grein: Ma an fa 'd cruz! T'am fariss mör!
..e me zür ! Dis San Savëin. E me t'fagh i to Tibör!
E 'l s'è miss a raspà in terra co'il dò man, col müs, coi pè;
sàlta in ària sass e gerra, gerra e sass i saltn'indrè.

Con pö 'l raspa e con pö 'l fonda; con pö 'l fonda e con pòö'l spera
da scavàla bassa e tonda cme un'immeinsa topinera.
Al pontàva in sö la schëina e csè 'l fàva i so vultein.
Al rùglava dla calzeina: 'g sàlta föra i pilastrein.

Al sgranfigna in sì pilastar: và ! Che matti capitej!
Al scornassa in di mùr mastar: eccu fatt i finastrej!
S'agh fann sotta di giarö? Lù 'l n'in scàrta miga anzöin;
al ja posta mej c'al pö.. un mosaico nùmar vòin!

Ma ogni tant al sbàlsa ad föra: Fa mja d'cruz! Dam miga arlìa!
E là in fond in cla so böra: La prim'anma a l'è la mia!
E s'turnàva a seint i còran a piccà cotr'il müraj.
As g'alvàvan tùtt inturan i s'ciattein dil pred da taj.

Ma là zò, in cla lüz morta, gnanca inguàla 'na colonna!
San Savëin ? L'è là in sla porta cal pargàva la Madonna.
Ghè là 'dfòra i piasintein cn'agh capivan deintr'un càvul
Ma l'agh gira a San Savëin, ca l'ha fatt di patt col Diàvul!

La mattein la sa s'ciariva d'un bel ciel asmort , dasquatt:
Piasintein, vuzòm: Evviva! Che i Tibör ien bej e fatt!
Dis Bargniff: Dla me fadiga i nos patt ades mantegna!
San Savëin, an pàra miga, pàr cal scherza, ma 'l sa segna:

Pra sto süff e pra sta bàrba, pra st'oriccia e par qust'àtra,
pra st'anmùssa che Dio at dà,va, ct è fatt na bella cà
Cme sl'aviss ciappà un bulon 'l Demoni 'l sàlta indrè,
e 'l sa sgnicca in dal canton un trèm sul da cap a pe:

La prim'anma, damla nè! A passàva a càs un can,
San Savëin 'l gla trà là: Ciappa qusta, o brutt Arian!
L'è stà un füm, l'è stà un gran scroll, e 'l Demoni è sprofonda:
'l pian d'terra al s'è fatt moll, al s'è avert, pò 'l s'è sarà.

Ma par di'ann abotta e di'ann an s'è mài podì andàgh dëin;
'ppena zò i cìar i vann; i'om agh vegna di malghein..
Stil foll chè i ja cùntàvan i nos nonn ai so nvodein.
Prima ad dè, ier tùtt i'andavàn ai Tibör ad San Savëin.

Da la turr, cla vdiva 'l sol e il montagn color dil viöl ,
cme un nüvlon d'colomb a vòl, s'è alvà un son 'd gandiöl:
canta, o tòrr! E tùtt dirann: Da il cà di Piasintëin
a te ancora par mill'ann volrà 'l füm di noss camein,

fein che un om 'l cascrà in snocc a il fontaan par tös la sed;
fein che un om al sarrà i'occ in dla chiett ad la so Fed
fein che Tùtt, par fà dl'onòr a sta nossa gran Sittà,
mostraròm i Caplavòr 'd qull ca sum e ca sum stà!


San Savino nel 1910


facciata della chiesa di San Savino